تابلو برق صنعتی یکی از مهمترین ارکان در کنترل و توزیع برق صنایع مختلف است. این تابلوها، بین قسمت‌های مختلف سیستم، نظم و ارتباط قوی ایجاد می‌کند و امنیت فضای کاری را بالاتر می‌برد. این تجهیزات استفاده گسترده‌ای در صنعت دارند و به همین خاطر اگر در حوزه برق صنعتی به عنوان مدیر یا مهندس فعالیت دارید، لازم است که آشنایی کامل با نحوه کار این تابلوها را داشته باشید. معمولا این تابلوها به شکل جعبه یا طبقه فلزی نصب می‌شود تا قطعات و کنترلرهای مختلف، درون آن قرار بگیرند. جعبه یا قفسه فلزی، نقش محافظ را برای این مجموعه دارد و از دسترسی افراد غیرمرتبط و بقیه افراد جلوگیری می‌کند. لمس مستقیم تجهیزات داخلی تابلو، خطر برق گرفتگی دارد و باید اقدامات محافظتی لازم را برای کاهش خطر انجام داد. حتما تا انتهای این مقاله همراه ما باشید که علاوه بر معرفی انواع، کاربردها و تجهیزات تابلو برق‌های صنعتی، با معیارهای لازم برای خرید یک تابلو برق نیز آشنا خواهیم شد.
فهرست مطالب
- تابلو برق صنعتی چیست
- کاربرد تابلو برق صنعتی
- انواع تابلو برق صنعتی
- تجهیزات داخلی تابلو برق صنعتی
- معیارهای اصلی خرید تابلو برق
- سخن پایانی
تابلو برق صنعتی چیست؟
تابلو برق صنعتی، جعبه‌ها یا قفسه‌هایی هستند که تجهیزات برق صنعتی داخل آنها نصب می‌شوند. مزیت‌های استفاده از این تابلوها، محافظت در برابر عوامل محیطی و کاهش خطر برق گرفتگی افراد است. تابلو برق‌های صنعتی بسته به کاربرد، جنس‌های مختلفی مثل فلز، پلی‌کربنات و کامپوزیت دارند و قطعات درون آنها هم با یکدیگر متفاوت است. تجهیزات درون تابلو، شامل سوییچ، دستگیره و نمایشگرها است که با نظم خاصی در طبقات عایق بندی شده قرار می‌گیرند تا اپراتورها بتواند به آسانی دسترسی داشته باشد.
کاربرد تابلو برق صنعتی
چند مورد از کاربردهای تابلو برق صنعتی عبارتند از:
- کاهش خطر برق گرفتگی کارکنان
- حفاظت از قطعات درون تابلو در برابر عوامل مختلف مثل بارش‌های جوی
- تقسیم سهم برق هر یک از تجهیزات
- تبدیل انرژی برق و توزیع آن بین قطعات
- جلوگیری از نشتی برق توسط فیوزها و قطعات کنترلی
- تولید انرژی‌های الکتریکی
انواع تابلو برق صنعتی
تابلو برق‌های صنعتی مدل‌های مختلفی دارند و دسته بندی آنها از نظر ساختار، محل نصب و ولتاژ انجام می‌شود که در ادامه به توضیحات بیشتری درباره این دسته بندی‌ها می‌پردازیم.
1) انواع تابلو برق‌های صنعتی بر اساس ساختار
تابلو برق‌ها ساختار متفاوتی دارند که هر کدام از آنها برای موارد خاصی استفاده می‌شود و در ادامه به معرفی انواع آن می‌پردازیم.
1-1) تابلو برق Metal Enclosed
این نوع تابلو از یک قفسه فلزی تشکیل شده است که تمامی تجهیزات داخل آن قرار گرفته می‌شوند.
2-1) تابلو برق Metal Clad
این تابلو، نوعی خاص از تابلو برق‌های metal enclosed است. قفسه‌های این تابلو، طوری طراحی شده است که تجهیزات مختلف در قسمت های مختلف و جدا از هم نصب می شوند و به یکدیگر وصل نیستند. علت طراحی این تابلو در مواردی است که اگر یکی از تجهیزات دچار مشکل شود، از وارد شدن آسیب به بقیه قسمت‌ها پیشگیری شود.
3-1) تابلو برق Compartment Type
تابلو برق compartment type هم مثل مدل قبلی در گروه تابلوهای metal enclosed قرار می‌گیرد و تفاوت اصلی آن با مدل قبلی این است که تمام محافظ‌ها یکپارچه و به هم دیگر متصل هستند.
4-1) تابلو برق کشویی (withdrawable)
این مدل از تابلو برق صنعتی ایمنی بالاتری و دسترسی راحت‌تری نسبت به نمونه‌های قبلی دارند و کاربرد آن در کنترل موتورها است.
5-1) تابلو برق رک (rack)
این نوع از تابلوها متشکل از یک قفسه هستند که در داخل آن، قطعات حفاطتی و کنترلی جای می‌گیرند.
6-1) تابلو برق Swing
یکی از مدل‌های تابلو برق رک، تابلوی swing است. قیمت بالاتر این تابلو نسبت به دیگر مدل‌های تابلو برق، به دلیل وجود درب‌های شیشه‌ای متحرک آن است. شیشه‌ای بودن این مدل به ما این امکان را می‌دهد که به راحتی می‌توانیم پشت تجهیزات را ببینیم و به آن دسترسی داشته باشیم.
2) انواع تابلو برق‌های صنعتی بر اساس محل نصب آنها
محل نصب تابلوها مخصوصا در مدل فشار ضعیف و خانگی اهمیت بسیار زیادی دارد. ساختار تابلو بر اساس محل نصب آن تعیین می‌شود و بر این اساس در دو گروه داخلی و بیرونی استفاده می‌شوند.
1-2) تابلو برق داخلی
این مدل از تابلوها در محیط‌های بسته مثل سالن، کارگاه و سوله نصب می‌شوند.
2-2) تابلو برق فضای باز
این تابلوها برای فضای بیرون ساخته شده‌اند و با شرایط جوی مختلف سازگاری دارند.
3) انواع تابلو برق‌های صنعتی بر اساس میزان ولتاژ
تابلوهای برق از نظر سطح ولتاژ به گروه‌های زیر تقسیم می‌شوند:
1-3) تابلوهای برق فشار قوی High Voltage Panels))
این تابلوها برای توزیع برق با ولتاژ بالا و معمولاً بیشتر از 1000 ولت استفاده می‌شوند. نگهداری این نوع تابلو شرایط پیچیده ای دارد و معمولا از گازهایی با واکنش پذیری ضعیف برای نگهداری این تابلوها استفاده می شود.
2-3) تابلوهای برق فشار متوسط (Medium Voltage Panels)
این دسته از تابلوها برای توزیع برق با ولتاژ متوسط استفاده می‌شوند که معمولاً بین 1000 ولت تا 33 کیلوولت ولتاژ مصرف می کنند. این تابلوها برای توزیع برق در صنایع، شهرها، مناطق مسکونی و ساختمان‌ها کاربرد دارند.
3-3) تابلوهای برق فشار پایین (Low Voltage Panels)
ولتاژ کاری تابلو برق صنعتی با فشار پایین معمولاً کمتر از 1000 ولت است و برای توزیع برق در ساختمان‌ها، صنایع کوچک و متوسط، و مکان‌هایی که نیاز به کنترل و محافظت از مدارهای الکتریکی دارند، استفاده می‌شوند.
4) انواع تابلوهای برق صنعتی بر اساس جنس تابلوها
در این قسمت به برخی از انواع تابلوهای برق صنعتی بر اساس جنس آنها اشاره می‌کنیم:
1-4) تابلوهای برق فلزی (Metal Enclosed Panels)
تابلوهای برق فلزی معمولاً از ورق فلزی مانند فولاد یا آلومینیوم ساخته شده‌اند. این نوع از تابلوها، در برابر شرایط سخت صنعتی محافطت و ایمنی بالایی را فراهم می‌کنند. آنها می‌توانند ضد ضربه، ضد رطوبت و مقاوم در برابر شرایط محیطی مانند گرد و غبار، رطوبت و دماهای بالا یا پایین باشند.
2-4) تابلوهای برق پلاستیکی (Plastic Enclosed Panels)
تابلوهای برق پلاستیکی از جنس پلاستیک قوی مانند پلی‌کربنات (PC)، پلی‌وینیل کلراید (PVC) یا پلی‌اتیلن (PE)ساخته می‌شوند. این تابلوها به عنوان جایگزینی برای تابلوهای فلزی بوده و اغلب در محیط‌هایی با خطر، آلودگی و رطوبت کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3-4) تابلوهای برق فیبرگلاس (Fiberglass Enclosed Panels)
تابلوهای برق فیبرگلاس از جنس مواد مرکب فیبرگلاس تقویت شده ساخته می‌شوند. این تابلوها دارای خصوصیات عایقی بالا هستند و معمولاً در محیط‌هایی که نیاز به مقاومت در برابر حرارت، ضربه و محافظت در برابر مواد شیمیایی دارند، استفاده می‌شوند.
4-4) تابلوهای برق چوبی (Wood Enclosed Panels)
این تابلوها از چوب ساخته شده و کاربرد محدودتری دارند که اغلب در محیط‌های خشک و کم خطر مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، با توجه به خواص عایقی چوب، در برخی از صنایع ممکن است از تابلوهای برق چوبی استفاده شود.
مهمترین نکته در انتخاب جنس تابلو برق صنعتی، نیازهای محیطی و شرایط کاری است. برای محیط‌هایی که شرایط سخت، رطوبت، گرد وغبار یا مواد شیمیایی پراکنده دارند، تابلوهای فلزی یا فیبرگلاس مناسب‌تر هستند. در محیط‌های خشک و کم خطر، تابلوهای پلاستیکی یا چوبی ممکن است مناسب باشند. همچنین، استانداردها و مقررات مربوط به ایمنی و الکتریکی نیز باید در انتخاب تابلو مد نظر قرار گیرند. برای هر نوع تابلو برق صنعتی، لازم است که با استانداردهای مربوطه کمیته برق ملی یا سازمان‌های مشابه سازگاری داشته باشد و توسط متخصصان مجرب طراحی و نصب شود.
تجهیزات داخلی تابلو برق صنعتی
تجهیزات استفاده شده داخل تابلو برق‌های صنعتی شامل مجموعه‌ای از قطعات است که برای کنترل، محفاظت و توزیع برق در صنعت کاربرد دارند. برخی از تجهیزاتی که داخل تابلوها قرار می‌گیرند عبارتند از:
قطعات قدرت (Power Components):
• مدارکنترل (Circuit Breakers) قطعاتی هستند که در صورت وقوع خطاهای الکتریکی مانند برق‌گرفتگی، اتصال کوتاه و بار اضافی، از تعطیلی خط و خطرات بیشتر جلوگیری می‌کنند.
• آداپتورهای ولتاژ (Voltage Transformers) برای تبدیل ولتاژ بین سیستم‌های مختلف استفاده می‌شوند.
• سوئیچ‌ها (Switches) برای روشن و خاموش کردن مدارها و دستگاه‌ها به کار می‌روند.
• فیوزها (Fuses) قطعاتی هستند که در صورت افزایش جریان بیش از حد مجاز، مدار را قطع کرده و مانع آسیب رساندن به تجهیزات می‌شوند.
تجهیزات کنترل و ابزار دقیق (Control and Instrumentation Equipment):
• PLC (Programmable Logic Controller) یک نوع کنترلر برنامه‌پذیر است که برای کنترل و اتوماسیون فرآیندها و تجهیزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• HMI (Human-Machine Interface) این تجهیزات امکان برقراری ارتباط بین اپراتور و سیستم را فراهم می‌کنند و نمایشگرها، صفحه کلیدها و دکمه‌های کنترلی را شامل می‌شوند.
• سنسورها و ترانسمیترها برای اندازه‌گیری و تبدیل سیگنال‌های فیزیکی مانند دما، فشار، جریان و ولتاژ به سیگنال‌های الکتریکی استفاده می‌شوند.
• کنتاکتورها و رله‌ها برای کنترل و قطع کردن و وصل کردن بارها و تجهیزات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• مترها برای اندازه‌گیری و نمایش مقادیر مختلف برق مانند ولتاژ، جریان و توان استفاده می‌شوند.
تجهیزات حفاظتی (Protection Devices):
• رله‌های حفاظتی برای تشخیص و جلوگیری از وقوع خطاها و حفاظت از تجهیزات و سیستم‌ها در برابر شرایط نامطلوب استفاده می‌شوند.
• آلارم‌ها و سیستم‌های هشداردهنده برای اعلام سریع در صورت وقوع خطاها و شرایط غیرطبیعی استفاده می‌شوند.
• ترمزها و قطع کننده‌ها برای قطع کردن فوری و ضروری برق در موقعیت‌های اضطراری به کار برده می‌شوند.
تجهیزات توزیع برق (Distribution Equipment):
• سوییچ‌گیرها و محافظ‌های برق برای انتقال و توزیع برق به قسمت‌های مختلف تابلو و جلوگیری استفاده شده و مانع ایجاد اتصالات کوتاه و بروز برق‌گرفتگی می‌شوند.
• پانل‌ها و بسته‌بندی‌ها برای جداسازی و دسته بندی سیستم‌های داخلی هستند.
• رله‌های توزیع برای محفاظت و کنترل شبکه‌های توزیع برق به کار برده می‌شوند.
معیارهای اصلی خرید تابلو برق
وقتی به خرید تابلو برق صنعتی می‌پردازید، برخی از معیارهای اصلی که باید در نظر بگیرید عبارتند از:
1) نیازها و مشخصات فنی
قبل از هر اقدامی برای خرید تابلوها، باید ابتدا نیازها و مشخصات فنی مد نظرتان را معین کنید. کاربری صنعتی، تجاری یا مسکونی تابلوها را بررسی کنید و ببینید چه نوع تجهیزات و بارهای الکتریکی را باید کنترل کند. همچنین، ولتاژ و جریان نیازمندی‌های سیستم را مشخص کنید. بررسی و هماهنگی تابلو از لحاظ ابعاد فیزیکی و توپولوژی سیستم هم اهمیت زیادی دارد.
2) استانداردها و مقررات
از مطابقت تابلو با استانداردها و مقررات اطمینان حاصل کنید. به عنوان مثال، در برخی کشورها، استفاده از استانداردهایی مانند IEC (International Electrotechnical Commission)، NEC (National Electrical Code) یا ANSI (American National Standards Institute) مورد نیاز است. رعایت این استانداردها و مقررات به شما کمک می‌کند تا از نظر ایمنی و قابلیت اطمینان، تابلو مناسبی را انتخاب کنید.
3) کیفیت ساخت و قابلیت اطمینان
توجه کنید که تابلوی مورد نظر از مواد با کیفیت ساخته شده باشد و مطابق استانداردهای صنعتی باشد. این موضوع شامل کیفیت قطعات و تجهیزات داخلی، سیم‌کشی صحیح، اتصالات مطمئن و محافظت در برابر آسیب‌های محیطی مختلف می‌شود. همچنین، تجهیزات باید قابلیت اطمینان بالا و عملکرد مناسبی داشته باشند.
4) امکان توسعه و انعطاف‌پذیری
در نظر داشته باشید که آیا تابلو برق قابلیت توسعه و انعطاف‌پذیری دارد یا خیر. اهمیت انعطاف پذیری به این دلیل است که نیازهای برقی شما ممکن است در آینده تغییر کند و شما باید قادر باشید تابلو را به‌روزرسانی و تغییرات لازم را اعمال کنید.
5) قیمت و بودجه
قبل از خرید، بودجه خود را مشخص کنید و با توجه به آن، تابلو برقی را انتخاب کنید که در محدوده قیمت مطلوب شما قرار داشته باشد. با این حال، توجه داشته باشید که تنها بر اساس قیمت تصمیم‌گیری نکنید و سعی کنید تعادلی بین قیمت و کیفیت بیابید. انتخاب تابلو با کیفیت و قابلیت اطمینان بالا می‌تواند در طول مدت زمان استفاده، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات را کاهش دهد.
6) پشتیبانی و خدمات پس از فروش
از خدمات بعد از فروش و پشتیبانی فروشنده و یا تولیدکننده تابلو اطمینان حاصل کنید. این شامل گارانتی، تعمیر و نگهداری، قطعات یدکی و پشتیبانی فنی می‌شود. انتخاب یک فروشنده با سابقه و خدمات پس از فروش قوی، میزان اطمینان شما را افزایش می‌دهد.
7) استفاده از تکنولوژی مناسب
بهتر است از تکنولوژی‌های پیشرفته و مناسب برای تابلو برق استفاده کنید. تکنولوژی‌های نوین می‌توانند عملکرد، کارایی و انرژی مصرفی را بهبود بخشند و همچنین امکاناتی مانند کنترل از راه دور و اتصال به سیستم‌های هوشمند را فراهم کنند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم شما همراهان عزیز را با تابلو برق صنعتی، کاربرد، دسته بندی آن از لحاظ مختلف و تجهیزات داخلی آن آشنا کنیم. با توجه به معیارهای فوق، شما می‌توانید تابلو برق صنعتی مناسبی را انتخاب کنید که به نیازها و الزامات شما پاسخ می‌دهد و از لحاظ ایمنی، کیفیت و قابلیت اطمینان مطلوب عمل می‌کند. شرکت عمران نیرو سال های زیادی است که در حوزه تامین تجهیزات برق صنعتی فعالیت داشته است. قبل از خرید، بهتر است با متخصصان و کارشناسان عمران نیرو مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که تابلو و مدل انتخابی شما مناسب است.
0 دیدگاه
دیدگاهی در رابطه با این نوشته به ثبت نرسیده است.
شما اولین نفر باشید.